Türkiye’deki ilk ve en kapsamlı Oyunlaştırma kitabının yazarı olan Ercan Altuğ Yılmaz, UzakYakın Blog için, öğrenme yöntemleri ve öğrenme deneyimlerinin akılda kalıcılığı bağlamında önemli bir yaklaşım olan Aralıklı Öğrenme (Spaced Learning) yöntemini ele alan bir yazı kaleme aldı. ‘Unutmayın nasıl öğrenirseniz öyle unutursunuz’ diyen Altuğ’a, keyifle okuyacağınızı düşündüğümüz bu değerlendirme için kendisine teşekkür ediyoruz.
Öğrenme gerçekten kolay olmayan zor bir süreç. Peki asıl daha zor olan öğrenilenlerin unutulmaması desem? Çünkü beynimiz her gün başka bilgilere maruz kalıyor ve kendince önemli görmediği, kullanmadığı ve tekrarlamadığı bilgileri ne yazık ki öğrense de unutuyor.
1885 yılında Alman psikolog Hermann Ebbinghaus öğrendiklerimizin öğrenilme ve unutulma süreçlerini zaman parametresine bağladığı bir denklem ortaya attı ve adlarına ‘Learning Curve – Öğrenme Eğrisi’ ve ‘Forgetting Curve- Unutma Eğrisi’ adını verdi. Daha sonraları Ebbinghaus eğrisi olarak da adlandırılmaya başlanan bu eğrilerden özellikle unutmayla ilgili olan gerçekten çok dikkat çekici. Ebbinghaus’a göre öğrendiğimiz bilgilerin 1 saatte neredeyse yarısını, 1 günde üçte ikisini ve 1 ayda ise yaklaşık % 80’ini unutuyoruz!
Bu durum özellikle çalışanlarını, sahadan çekme, yolculuk ve konaklama, eğitim ortamı ve eğitimci gibi büyük maliyetlere katlanarak bir sınıfa toplayan ve eğitim düzenleyen şirketler için, öğrenilenlerin 1 gün sonunda yaklaşık üçte ikisinin unutulduğu hatırlanıldığında önemli bir soru işareti. Dahası eğitim faaliyetleri sonrası da bu konuda hatırlatıcı bilgiler gönderilse de ne yazık ki bu öğrenme yöntemini etkilemediğinden kısa süreli unutmayı sadece erteliyor.
Öğrenme yöntemleri bağlamında minimum sürede maksimum bilgiyi katılımcıya yükleyerek, sonra da öğrenme süresinden çok daha uzun sürelerde bu bilginin güncelliğini beklemek aslında bir hata. Eğer öğretilmek istenen bilgi gerçekten çok değerliyse ve uzun süreli hatırlanmasına ihtiyaç varsa, kesinlikle öğretme yöntemleri de gözden geçirilmelidir. Flash kartlar, oyunlaştırmalar, görsel eşleştirmeler gibi tekniklerin insan beyninin daha kolay öğrenmesini, hatta ezberlemesini sağlarken, bu tür teknikler uzun süreler boyunca öğrenilenlerin de akılda kalmasını sağlıyor. Bu yüzden bir çok eğitim kurumu bu yöntemleri süreçlerine entegre etmektedir.
Bu gibi tekniklerin yanı sıra bir yöntem olarak Aralıklı Öğrenme de (Spaced Learning), etkili ve akılda kalıcı öğrenmeler bağlamında çok önemli bir yaklaşım ve önemli kazanımlar sağlıyor. Aralıklı Öğrenme yöntemi, bir konunu üç parça halinde aktarlıp, 10’ar dakikalık iki ara vererek ve bu aralarda fiziksel faaliyetler yaparak konuyu aktarmak üzerine kuruludur.
Bu yöntem aslında öğrenme süresini uzatıyor gibi görünse de öğrenme sonrası faaliyetleri de düşünürsek toplamda bilgiyi tutundurma da çok faydalı bir yaklaşım olabilir.
Douglas Fields’ın 2005 yılında ortaya attığı bu yöntem Paul Kelly tarafından 2008 yılında çok kapsamlı bir şekilde tasarlanıp uygulanmıştır. Yöntemin ilk bölümünde yoğun bir şekilde eğitim içeriği katılımcıya sunulmaktadır. Görsellerden faydalanılan bu bölüm 20 dakikada tamamlandıktan sonra, oyun oynama, dans etme, topla oynama gibi katılımcının sevdiği fiziksel faaliyetlerin yapıldığı10 dakikalık ilk ara verilir. İkinci bölümde de ilk bölümdeki bilgilerden özellikle atlanabilecek ve önemli kısımlar hızlıca aktarılır. Ve hemen 10 dakikalık ikinci faaliyet arası verilir. Böylece üçüncü ve son aktarım bölümünde de, konuyu katılımcının analiz edip kendi sözcükleriyle aktardığı ve bir probleme uygulayarak özetleme yapabilmesi sağlanır. Böylece yöntemin uygulanması tamamlanmış olur.
Aşağıdaki grafikte de göreceğiniz gibi, Aralıklı Öğrenme yönetimiyle eğitim süresi daha uzun olsa da, aralardaki oyunsu faaliyetler aslında katılımcıyı daha fazla motive ettiğinde, uzunluk negatif bir unsur olmaktan ziyade çok daha pozitif bir konu olacaktır. Eğitim aktarımı bittikten sonra aralıklarla gönderilen testlerde de görüleceği üzere normal yöntemlerle aktarılana göre Aralıklı Öğrenme yöntemiyle öğretilen konular çok daha geç unutulmuş.
Günümüzde eğitim ortamlarında kullanılmaya başlanan eğitsel oyunlar, oyunlaştırılmış süreçler, sanal gerçeklik ve artırılmış gerçeklik gibi teknolojiler düşünüldüğünde, Aralıklı Öğrenme yöntemi uygulamalarında 10 dakikalık üç arada bunlar kullanıldığında yöntem daha da etkili olacaktır. Bu tür etkinliklerle aslında çok daha eğlenceli, unutulma süresi uzamış ve ayrılan zaman ve katlanılan maliyetlerin karşılığının alınabileceği programlar tasarlanabilir.
Unutmayın nasıl öğrenirseniz öyle unutursunuz.
Kaynaklar
ATD (2015). Spaced Learning: An Approach to Minimize the Forgetting Curve, https://www.td.org/Publications/Blogs/Science-of-Learning-Blog/2015/01/Spaced-Learning-an-Approach-to-Minimize-the-Forgetting-Curve
Wikipedia (2017a). Forgetting curve. https://en.wikipedia.org/wiki/Forgetting_curve
Wikipedia (2017b). Spaced learning. https://en.wikipedia.org/wiki/Spaced_learning Training Industry (2017). Forgetting Curve. https://www.trainingindustry.com/wiki/entries/forgetting-curve.aspx
Wolf, G. (2008). Want to Remember Everything You’ll Ever Learn? Surrender to This Algorithm. https://www.wired.com/2008/04/ff-wozniak/?currentPage=all