Geçtiğimiz günlerde CLO Advisor’da yer verilen bir yazı[i] oyunlaştırmanın arkasındaki temel psikolojik ilkeleri ele alıyor. Yazıda işyerinde oyunlaştırma stratejilerinin neden çalıştığını gösteren şu 5 ilkeye yer veriliyor.
Oyunlaştırma;
1- Temel insani arzuları karşılar
2- Topluluk duygusunu güçlendirir
3- Duygusal bir bağ kurar
4- Bilişsel yükü azaltır
5- Oyunda kalmaya teşvik eder
Şimdi bunlara biraz daha yakından bakalım.
1- Temel insani arzuları karşılar
Yazıda 2007’den bu yana 300’den fazla şirket için oyunlaştırılmış platformlar geliştiren Bunchball’ın oyunlaştırmanın temel insani arzulara hitap etmesi yönündeki değerlendirmesine yer veriliyor. Değerlendirmeye göre bunlardan bazıları, ödül, statü ve başarı gereksinimi, doğuştan gelen rekabet ve işbirliği isteği ve insanların kendini ifade etme ve fedakarlık arzusu.
2- Topluluk duygusunu güçlendirir
Yazıda belirtildiğine göre oyunlaştırmayı önemli bir güç haline getiren bir psikolojik ilke de topluluk duygusunu güçlendirmesi olarak değerlendiriliyor. Yazıya göre oyunlaştırmanın temel bir dinamiği olan liderlik tablosu, bireylere ve takımlara başarılarını karşılaştırma şansı veriyor, rozetler, kupalar ve statüler onları arkadaşça bir rekabet ortamına sokuyor. Böylece çalışanlar birbirlerini destekledikleri ve birbirlerine güç kattıkları bir topluluk yaratmış oluyor.
3- Duygusal bir bağ kurar
Yazıda oyunlaştırmanın arkasındaki önemli ilkelerden biri de topluluk duygusunu güçlendirmesi olarak belirtiliyor. Yazıda herkesin iyi bir hikayeyi seveceği, oyunlaştırma içerisinde bir öğrenme etkinliği çevresinde geliştirilen hikayelerin ise etkinliği çok daha ilgi çekici ve öğrenen için ilişkili (bağlamsal) hale getireceği vurgulanıyor. Öğretim tasarımcısı Vicki Kunkel bu konuda, “Duygular online kurslarda angajmanı sağlar; onlardan yoksun bir motivasyon, ilgi ve öğrenme transferi olamaz” diyor.
4- Bilişsel yükü azaltır
Yazıda araştırmaların beynin aşırı bilişsel yükten önce bir kerede ancak sınırlı sayıda bilgi edinebileceğini ortaya koyduğu vurgulanıyor. Yine araştırmalarda oyunlaştırmanın ise stresi azalttığı, beynin dikkatini dağıtan unsurları temizlediği görülüyor. Axonify şirketinin CEO’su Carol Leaman konuya ilişkin şunları söylüyor: “Eğer herhangi bir mobil cihazınızda Angry Bird ya da başka bir oyun oynarsanız akşama ne yemek yapacağınızı değil, oyunda ne olduğunu düşünürsünüz.” Yazıda, bunu öğrenmeye dahil ettiğimizde ise anahtar öğrenme noktasına odaklanmanın mümkün olacağı vurgulanıyor.
5- Oyunda kalmaya teşvik eder
Yazıda belirtildiğine göre yapılan çalışmalar psikolojik düzeyde kayıpların etkisinin kazançlara göre iki kat fazla olabileceğini gösteriyor. Yazıda bu durumun kişilerin eşdeğer kazanç elde etmekten ziyade kayıpları önleme çabasında olacağını söyleyen kayıptan kaçınma teorisiyle uyum gösterdiği belirtiliyor. Somut olarak söylersek bir kişi 5 dolar kazanmak yerine 5 dolar kaybetmemeyi tercih eder. Yazıda bu teorinin oyunlaştırmada da önemli bir rol oynadığı vurgulanıyor. Ödüller kazanan bir kullanıcı bunları kaybetmek istemez ve bunu sürdürmek için oyunda kalmaya devam eder.
Daha önce de blogumuzda “Oyunlaştırma tasarımları için 5 önemli psikoloji kitabı” yazısına yer vermiştik. Oyunlaştırmanın psikolojik boyutlarına ilişkin çeşitli içerikleri sizlerle paylaşmaya devam edeceğiz.
[i] Five Psychological Principles Fueling Gamification. https://cloadvisor.com/type/blog-post/five-psychological-principles-fueling-gamification/ adresinden erişilmiştir.