Öğrenmenin akılda tutulur hale getirilmesi (learning retention) çok uzun yıllardır öğrenme ekosisteminin bir konusu. Hermann Ebbinghaus’un öğrenme eğrisi 19. Yüzyılın sonlarına doğru ortaya çıkmıştı. Yeni çalışmalar, beynin gizemli dünyasının giderek daha fazla aralanması, konuyu yeni boyutlarıyla güncel kılmaya devam ediyor. Talent LMS blog yazarlarından Nikos Andriotis, akılda kalan öğrenme deneyimleri yaratmak için ipuçlarını ve teknikleri ele alan bir yazı[i] kaleme aldı.
Öğrenmenin tutundurulması, basitçe yeni bilginin kısa erimli bellekten uzun erimli belleğe transfer edilmesi anlamına geliyor. Ebbinghaus öğrenme eğrisinin yanında unutma eğrisini de tanımlamıştı. Unutma eğrisine göre, yeni edinilen bilgilerin eğer akılda tutmak için çaba gösterilmezse % 70’i 24 saat içerisinde kayboluyor. Yazar Andriotis bu noktaya dikkat çektikten sonra unutulmayan e-öğrenme programları için şu ipuçları ve teknikleri okuyucularla paylaşıyor.
- Az oku, çok hatırla
Andriotis’e göre eğitim deneyimlerinden sonra akılda az bilgi kalmasının temel nedeni içselleşetirilmesi gereken fazlaca bilgi olması. Yazara göre gerçekten etkili e-öğrenme, ‘az olan özdür’ özdeyişini takip etmeli. Bu durumda çok açık tanımlanmış öğrenme çıktılarına sahip, daha sindirilebilir öğrenme amaçlarını sahip olmayı denemeli. Ki bilgiler daha uzun bir süre hatırlanabilsin.
Yazara göre aynı şey, e-öğrenme oturumlarının uzunluğu için de geçerli. İnsanlar sadece kısa zaman aralıklarında odaklanabiliyor, kısa bir sürenin ardından öğrendikleri bilgileri geri çağırma süreleri belirgin bir şekilde düşüyor. Bunun için oturumlar daha kısa süreler çerçevesinde planlanmalı.
- İnsanlara bir hikaye anlatabilirsiniz
Andriotis öğrenilen şeyle duygusal bir bağ kurduğumuzda öğrendiklerimizi çok daha kolay hatırlayabileceğimizi hatırlatıyor. Bunun için de en iyi yol bir hikayeyle birlikte konuyu anlatmak.
Yazara göre eğitimlerde çalışanların içerisinde bulunduğu durumları ve çeşitli karakterleri içeren bir anlatım oluşturmak, öğrenme hedeflerine ulaşmak için çekici bir yol oluşturur. Andriotis diğer taraftan hikayenin de çok fazla zorlanmaması ve çok karmaşık olmaması gereğine dikkat çekiyor. Yazara göre bu sizi baştaki öğrenme hedeflerinden uzaklaştırır.
- Aktif katılımcılar hatırlayacaktır
Yazarın dikkatin çektiği bir başka nokta ise eğitim sürecine aktif katılım. Pek çok geleneksel öğrenme modeli öğrenenleri bilginin pasif alıcısı olarak görüyor. Tüm katılımcıların aktif katılımcılar haline getirebilecek bir içerik tasarlamak bu açıdan çok önemli.
Andriotis yapılan araştırmaların aktif öğrenmenin katılımcıların katışımını (angajman) artırdığını ve bunun yeni bilgilerin daha akılda kalır hale gelmesini beraberinde getirdiğini hatırlatıyor. Bunun için de etkileşimli aktiviteler, senaryolar ve simülasyonlar öğrenenleri öğrenme çevresine çekmek için önemli. Daha fazlası için ise, katılımcıları tamamen aktif hale getirecek olan Sanal Gerçeklik etkinliklerini değerlendirebilirsiniz.
- Test, quiz, soru
Yazara göre öğrenmenin akılda kalıcılığını sağlayan en basit tekniklerden biri de öğrenme içeriğine quizler yerleştirmek. Bu öğrenenlerin ilerlemelerini, neyi öğrendiklerini ve neyi akılda tuttuklarını onlar açısından görünür kılar. Bunun yanında ayrıca size öğrenme modülünüzün ne kadar etkin olduğunu ve geliştirmeye ihtiyaç duyup duymadığını görmeniz için de veri sunar.
Yazara göre akılda kalmayı maksimize etmek için yine ‘az olan özdür’ ilkesini takip etmek ve her küçük birimin ardından katılımcıları test etmek gerekir. Böylece siz daha iyi tanımlanmış öğrenme hedefleri için test etmiş olurken, öğrenenler de belirli bir materyale odaklanma ve hatırlama şansını yakalamış olurlar.
- Akılda kalması için tekrar edin
Andriotis akılda kalan öğrenme deneyimleri için bir diğer basit yolun ise tekrarlama olduğunu hatırlatıyor. Yeni bilgi ya da görevleri tekrarlamak bilgilerin uzun erimli hafızaya atılması için çok önemli. Yazara göre bu aynı şeyi 20 kez yapmak anlamına gelmiyor. Belirli bir e-öğrenme deneyimi bağlamında tekrarlama, simülasyonlar, rol yapma gibi yöntemlerle ya da düzenli tazeleme seanslarına sahip olarak yapılabilir.
- Öğrenmeyi gerçek dünyaya uyarlayın
Andriotis kavram ne kadar soyutsa onu akılda tutmanın da o kadar zor olacağını ifade ediyor. Çünkü ilişkisiz, çevremize ya da ihtiyaçlarımıza uygun olmayan şeyleri hatırlamak zordur. Çalışanların doğrudan iş yaşamlarına etki eden öğrenme deneyimleri yaratmak oldukça önemlidir. Böylece katılımcılar aldıkların eğitimin, yaptıkları işe etkisini görebilirler ve böylece öğrenme daha kalıcı hale gelir. Yazara göre yine simülasyonlar öğrenme hedeflerinin gerçek yaşama uyarlanması ve öğrenenlerin belirli aksiyonlarının sonuçlarını gerçek yaşam öncesinde, risksiz bir ortamda görebilmeleri için önemli.
- Katılımcılara rehberlik edebilirsiniz
Andriotis herkesin farklı öğrenme biçimlerine sahip olduğunu ve eğitimdeki bazı katılımcıların öğrenmede kendi kendilerine kılavuzluk etmekte o kadar iyi olmayabileceğini belirtiyor. Bu onların zayıf öğrenenler olmalarından kaynaklanmıyor. Özellikle daha ileri yaşlardaki öğrenenler için bir rehber olmadan yeni bir şeyler öğrenme ihtimali korkutucu görünebilir.
Yazara göre eğitimlerde bu tarz insanlara örneğin konuşan bir avatar yerleştirerek yardımcı olabilirsiniz. Avatar bir rehber gibi hareket ederek, odaklanılması gereken yerleri belirtebilir, yeni kavramların benimsenmesini sağlayan soruların sorulmasına yardımcı olur.
- Gözden geçir, özetle, göster
Andriotis yazısında eğitim programlarınızı tasarlarken katılımcıların öğrendiklerini gözden geçirmelerinin ve özetlemelerinin önemini vurguluyor. Yazara göre eleştirel düşünmeyi teşvik etmek zamanla öğrenmenin kalıcılığını sağladığını göstermektedir. Çünkü akıllarda aktif öğrenmeyi teşvik ederek, katışımı artırır. Öğrenme modüllerinin sonuna anketler koymak ya da grup geri bildirim oturumları yapmak da bu açıdan önemli.
Sonuç yerine…
Andriotis yazısının sonunda öğrenme deneyimlerinin akılda kalıcılığını sağlamak için öncelikle yetişkinlerin bilgiyi nasıl içselleştirdiğini ve akılda tuttuğunu keşfetmek gerektiğinin altını çiziyor. Net hedefler, kısa oturumlar, gerçek hayatla ilişkilendirilmiş öğrenme deneyimi ve katılımcıların bu bilgiyi kullanmayı sağlamaları… Yazara göre eğer bu ilkeleri hayata geçirirseniz, unutulması zor bir eğitim programına sahip olursunuz!
[i] https://www.talentlms.com/blog/8-tips-techniques-learning-retention/ adresinden 3 Mayıs 2017 tarihinde erişilmiştir.